Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΠΟΥ ΕΒΛΕΠΕ ΤΑ ΤΡΑΙΝΑ ΝΑ ΠΕΡΝΟΥΝ / Ζωρζ Σιμενόν

"Όταν κανείς προσπαθεί να φανταστεί τα πράγματα εκ των προτέρων, δεν μπορεί παρά να λέει βλακείες, χωρίς να υπολογίζει ότι αρκεί μια στιγμή για να δει το αδιανόητο να ξεπερνά τους φραγμούς και να εγκαθίσταται στην καθημερινότητά του.
Για τον Κέες Πόπινγκα το αδιανόητο έγινε αυτό που διάλεξε να δαμάσει, να οικειοποιηθεί και να αναδείξει ως επιτυχία του.
Η ιστορία του είναι η περιπέτεια ενός ανθρώπου υποταγμένου και καθωσπρέπει, που μεθοδεύει την χειραφέτησή του σαμποτάροντας ο ίδιος τις αλήθειες και τις αξίες πάνω στις οποίες έστησε ολόκληρο το προσωπικό του οικοδόμημα. Ένα τυχαίο περιστατικό ανατρέπει την ζωή του και, όσο αιφνίδια ήταν η αφύπνισή του, άλλο τόσο απρόβλεπτη και εντυπωσιακή ήταν η πορεία προς τον στόχο του. Είναι ο τυπικός εκπρόσωπος της μεσαίας τάξης της επαρχιακής Ολλανδίας, που αρεσκόταν να δίνει μια εικόνα απροσπέλαστης αξιοπρέπειας, την εικόνα ενός καλού οικογενειάρχη που είναι σίγουρος για τον εαυτό του, για την εντιμότητά του, για τις αρετές του, για το γεγονός πως ό,τι του ανήκε ήταν πρώτης ποιότητας.
Στην πορεία θα ανακαλύψει πως σε όλη του την ζωή ονειρευόταν να ήταν κάτι άλλο και όχι ο Κέες Πόπινγα. Και ακριβώς γι αυτόν τον λόγο ήταν τόσο υπερβολικά Πόπινγα, γιατί ήξερε πως αν αφηνόταν έστω και για μια στιγμή, τίποτα πλέον δεν θα τον σταματούσε.
Θεωρητικά, το «Ο άνθρωπος που έβλεπε τα τραίνα να περνούν», είναι μια αστυνομική ιστορία. Ένα νουάρ με την μυρωδιά του Παρισιού του 1938. Μόνο που στο κεφάλι του συγγραφέα, πλοκή και η δράση είναι μάλλον η ευκαιρία για να διεισδύσει αριστοτεχνικά και εύστοχα στο βάθος της ανθρώπινης φύσης, στον χώρο εκείνο, που η αβίαστη, υποκειμενική αλήθεια, όσο και αν την καμουφλάρεις, δεν υπακούει στις κοινωνικές συμβάσεις.
«Επί σαράντα χρόνια βαριόμουν. Επί σαράντα χρόνια αντίκριζα την ζωή με τον τρόπο που κοιτάζει ένας φτωχός, με την μούρη κολλημένη στο τζάμι ενός ζαχαροπλαστείου, τους άλλους να τρώνε γλυκά.
Τώρα ξέρω ότι τα γλυκά ανήκουν σε αυτούς που μπαίνουν στον κόπο να τα πάρουν.. Ζήλευα τους ανθρώπους που έβγαιναν το βράδυ χωρίς να λένε που πάνε, που τους έβλεπα να παίρνουν αλά μπρατσέτα ωραίες γυναίκες, εκείνους που έπαιρναν κάποιο τραίνο και πήγαιναν αλλού».
Ίσως γι αυτό κοκκίνιζε από ενοχή όταν άκουγε να περνάει ένα τραίνο. Και αν προτιμούσε τα νυχτερινά τραίνα ήταν γιατί μάντευε σ’ αυτά κάτι το παράξενο, κάτι σχεδόν ανήθικο.
Με ένα τέτοιο τραίνο, κάνοντας την φαντασίωσή του πράξη, εγκατέλειψε την καλοστημένη ζωούλα του δοκιμάζοντας τα όρια του και θέλοντας να δείξει στον κόσμο πως όσα είχε κάνει μέχρι τότε, δεν ήταν αρκετά για να γεμίσουν μια ζωή. Γίνεται πρωταγωνιστής μιας απροσδόκητης περιπέτειας που φτάνει μέχρι το έγκλημα, μια περιπέτεια την οποία αντιμετωπίζει σαν μια παρτίδα σκάκι. Δίνεται ολοκληρωτικά σε αυτό το παιχνίδι και μέσα από αυτό προσπαθεί να αποδείξει σε όλους την υποτιμημένη προσωπική του αξία. Μπλέκεται με πόρνες και συμμορίες του υπόκοσμου, ζει στην ατμόσφαιρα των μπαρ, των καμπαρέ και των ύποπτων ξενοδοχείων του Παρισιού.
Αντικαθιστά την επαρχιώτικη αφέλεια με το ένστικτο του κυνηγού, ελίσσεται ανάμεσα στα πρόσωπα και τα περιστατικά με την ψυχραιμία του επαγγελματία κακοποιού και σιγά- σιγά ταυτίζεται με αυτή την παρτίδα που παίζει, πείθοντας όλο και περισσότερο τον εαυτό του πως δεν διεκδικεί τίποτα παραπάνω από αυτό που δικαιούται . Γίνεται πρωτοσέλιδο, εφημερίδες, ψυχίατροι και αστυνομία ασχολούνται μαζί του. Ναρκισσεύεται,
κατακτά την σιγουριά πως θα είναι ο μόνος νικητής αυτού του ανταγωνισμού και μετατρέπει αυτάρεσκα την παρτίδα σε παιχνίδι «όλοι σας και μόνος μου».
Σε αυτό το ταξίδι έρχεται αντιμέτωπος με όλους, με τον εαυτό του και με την μοίρα που την νιώθει να συνωμοτεί σε βάρος του.
Διανύει την απόσταση από τον καταναγκασμό στην χειραφέτηση περνώντας μέσα από την παράνοια και από διαδρομές σκοτεινές και άγνωστες. Απογυμνωμένος από συναισθήματα και παγιδευμένος σε πνευματικά διλήμματα σαν αυτά που σου θέτει ένας γερός αντίπαλος στο σκάκι, απαντά κάνοντας κίνηση Ματ στον εαυτό του.
«Είναι εύκολο να αποκαλείτε τρελούς τους ανθρώπους που δεν είστε ικανοί να καταλάβετε», απαντά με περιφρόνηση στους υπόλοιπους."